Azərbaycanda müvəqqəti yaşamaq icazəsinin alınması: hüquqi prosedurlar və praktiki yanaşmalar

Ümumi

Azərbaycan Respublikası son illərdə siyasi sabitliyi, iqtisadi artımı və strateji coğrafi mövqeyi ilə əcnəbi vətəndaşlar üçün cəlbedici yaşamaq və fəaliyyət göstərmək məkanı kimi önə çıxır. Respublikamızda  yaşamaq istəyən xarici vətəndaşların ilk hüquqi addımı daimi yaxud müvəqqəti yaşamaq icazəsinin alınmasıdır. Proses zamanı problem yaşanmamısı üçün sənədlərin qanunvericiliyin tələblərinə uyğun, düzgün tərtib olunması mühümdür. Bu baxımdan Accounting.Az MMC-nin “Miqrasiya sənədlərinin hazırlanması” üzrə peşəkar xidmətləri xüsusi əhəmiyyət daşıyır.

Yaşayış icazəsinin hüquqi mahiyyəti

Azərbaycan qanunvericiliyinə əsasən, xarici vətəndaşların ölkə ərazisində yaşamaq hüququ müvəqqəti və daimi yaşayış icazələri ilə tənzimlənir.

Əcnəbilərə müvəqqəti yaşamaq icazəsi, bir qayda olaraq, 1 il müddətinə verilir və əsaslandırılmış hallarda hər dəfə 2 ildən çox olmayan müddətə uzadıla bilər. Ölkə iqtisadiyyatına azı 500.000 manat məbləğində investisiya qoyan əcnəbilərə və ya vətəndaşlığı olmayan şəxslərə belə icazə 3 ildən artıq olmayan müddətə verilir və əsaslandırılmış hallarda hər dəfə 3 ildən çox olmayan müddətə uzadıla bilər.

Daimi yaşayış icazəsi uzunmüddətli yaşayış niyyətində olan şəxslərə verilir və ilk mərhələdə 5 illik müddətə etibarlı olur. Müddətin bitməsinə azı 3 ay qalmış əcnəbinin və vətəndaşlığı olmayan şəxsin müraciətinə əsasən icazə yenidən 5 il müddətinə uzadıla bilər.

Bu icazələr, əcnəbilərə Azərbaycanda yaşamaqla yanaşı, bank hesabı açmaq, daşınmaz əmlak almaq, təhsil və tibbi xidmətlərdən istifadə etmək kimi hüquqlar da verir.

Kimlər yaşayış icazəsi ala bilər?

Azərbaycan Respublikasının Miqrasiya Məcəlləsinə əsasən, aşağıdakı şəxslər daimi yaxud müvəqqəti yaşamaq icazəsinin alınması üçün müraciət edə bilər:

• Azərbaycan vətəndaşı ilə ailə qurmuş əcnəbilər;
• ölkədə əmək fəaliyyəti ilə məşğul olanlar;
• təhsil alan tələbələr;
• Azərbaycanda investisiya qoymuş və ya daşınmaz əmlaka sahib olan şəxslər;
• elmi, mədəni və humanitar məqsədlərlə gəlmiş mütəxəssislər;
• beynəlxalq müqavilələrlə və yerli qanunvericilik aktları ilə tənzimlənən digər tələblərə cavab verən əcnəbilər.

Müvəqqəti yaşamaq icazəsinin alınması prosesi

1. Ərizə və sənədlərin hazırlanması

İcazənin alınması üçün Dövlət Miqrasiya Xidmətinə (DMX) müraciət edilir. Müraciət elektron qaydada və ya birbaşa qəbul məntəqələrinə təqdim edilə bilər. Bunun üçün bir sıra sənədlər tələb olunur, məsələn:

• ərizə-anket;
• xarici vətəndaşın pasportunun notarial təsdiqli surəti;
• yaşayış yeri üzrə qeydiyyat sənədi (mənzil icarə müqaviləsi və ya sahiblik sənədi);
• tibbi arayış (infeksion xəstəliklərin olmaması barədə);
• əmək müqaviləsi, təhsil müəssisəsindən qəbul məktubu və ya ailə üzvlüyünü təsdiqləyən sənəd (əsasdan asılı olaraq);
• dövlət rüsumunun ödənişi haqqında sənəd.

Bunlar sənədlərin tam siyahısı deyil. Sənədləri tam siyahısı Miqrasiya Məcəlləsində, DMX-nın saytında əks olunub.

2. Sənədlər təqdim edildikdən sonra DMX müvəqqəti yaşamaq icazəsinin alınması ilə bağlı 10 iş günü (yüksək ixtisaslı miqrantlara, onların 23 yaşına çatmamış övladlarına və digər ailə üzvlərinə münasibətdə 5 iş günü) ərzində rəy verir.

3. Əgər sənədlər tam və qanunvericiliyə uyğun tərtib olunmuşdursa, xarici vətəndaşa müvəqqəti yaşamaq icazəsi kartı təqdim olunur. Kartın alınması və uzadılması üçün rüsumun məbləği onun hazırlanma və qüvvədə olma müddətindən asılı olaraq müxtəlifdir (bax: “Dövlət rüsumu haqqında” AR Qanunu, maddə 14).

İş adamları üçün müvəqqəti və daimi yaşayış icazəsi 

Azərbaycan hökuməti xarici investorları və iş adamlarını ölkəyə cəlb etmək məqsədilə müxtəlif tədbirlər həyata keçirir. Miqrasiya Məcəlləsinin 45-ci maddəsi (müvəqqəti yaşamaq icazəsinin alınması) və 52-ci maddəsi (daimi yaşamaq icazəsinin alınması) ilə müəyyən edilən belə iş adamlarının sırasına aiddir:

• xarici hüquqi şəxsin Azərbaycandakı filial və nümayəndəliyinin rəhbəri və onun müavini;
• respublika ərazisində təsis edilmiş, təsisçisi və ya təsisçilərdən ən azı biri xarici hüquqi və ya fiziki şəxs olan hüquqi şəxsin rəhbəri;
• Azərbaycan Respublikasında sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər;
• qeyd edilən maddələrlə müəyyən edilmiş digər şəxslər.

Bu zaman aşağıdakı əsas meyarlar nəzərə alınır:

• şirkətin aktiv fəaliyyəti və vergi ödənişləri;
• minimum kapital tələblərinə cavab verən qeydiyyat;
• müvafiq hüquqi və maliyyə sənədlərinin təqdimatı.

Bu kateqoriyaya aid şəxslərin sənədlərinin düzgün hazırlanması və fəaliyyətin hüquqi əsaslarla rəsmiləşdirilməsi tərəfimizdən həyata keçirilə bilər.

Daşınmaz əmlaka görə yaşayış icazəsi almaq

Əcnəbilər Azərbaycanın mülkiyyət bazarına daxil olaraq yaşayış icazəsi alma hüququ qazana bilərlər. Bunun üçün:

• əmlakın dəyəri və sənədləri rəsmi şəkildə qeydiyyatdan keçməlidir;
• əmlakın yaşayış məqsədli istifadəsi nəzərə alınmalıdır;
• mülkiyyət hüququnu təsdiqləyən çıxarış təqdim olunmalıdır.

Mülkiyyət hüququ yaşayan şəxsə və ya onun ailə üzvlərinə əsas yaradır.

Bank depoziti və ya investisiya ilə yaşamaq icazəsinin alınması

Müasir miqrasiya siyasətində investisiya əsaslı miqrasiya modeli aktuallaşır. Bu yanaşma üzrə Azərbaycanda da müəyyən hüquqi əsaslar formalaşmışdır. Aşağıdakı hallarda depozitin və investisiyanın məbləğindən asılı olaraq daimi yaxud müvəqqəti yaşamaq icazəsinin alınması üçün müraciət etmək mümkündür:

• yerli banklarda yüksək məbləğdə depozit hesabı açılması;
• qeyri-neft sektoru, xüsusilə kənd təsərrüfatı, texnologiya və turizm sahələrinə investisiya qoyilması;
• hökumətin dəstəklədiyi iqtisadi proqramlarda iştirak.

Ən çox rast gəlinən problemlər

• sənədlərin natamam və ya düzgün təqdim edilməməsi;
• yaşayış yerinin qeydiyyatı ilə bağlı texniki problemlər;
• notarial tərcümə və apostil məsələlərində gecikmələr;
• elektron ərizə formalarının səhv doldurulması.

Bu səbəbdən hüquqi və texniki dəstəyin alınması prosesi sürətləndirir və riskləri azaldır.

Accounting.Az MMC-nin xidmətləri

Accounting.Az MMC, daimi yaxud müvəqqəti yaşamaq icazəsinin alınması üzrə əcnəbilərə aşağıdakı peşəkar xidmətləri təqdim edir:

• sənədlərin hazırlanması və hüquqi yoxlanması;
• elektron müraciətin doldurulması və təqdim edilməsi;
• daşınmaz əmlak və biznes əsaslı müraciətlərin hüquqi müşayiəti;
• investisiya və bank depoziti əsaslı müvafiq sübutların hazırlanması;
• miqrasiya prosesinin sonadək monitorinqi və müştəri dəstəyi.

Şirkətin təcrübəli hüquqşünas komandası hər bir müraciəti fərdi yanaşma ilə icra edir.

Azərbaycanda yaşamaq istəyən əcnəbilər üçün daimi yaxud müvəqqəti yaşamaq icazəsinin alınması yalnız hüquqi əsaslara deyil, həm də sənədlərin düzgün və vaxtında təqdim edilməsinə bağlıdır. Biznes fəaliyyəti, əmlak alışı və investisiya kimi alternativ əsaslarla yaşamaq hüququ qazanmaq mümkündür. Bu prosesdə Accounting.Az MMC-nin miqrasiya sənədlərinin hazırlanması üzrə peşəkar xidmətləri müştərilərə hüquqi təhlükəsizlik, vaxt qazanmaq və risklərin azaldılması baxımından ideal seçim təqdim edir.